Pionierzy Architektury Krajobrazu

Tytuł architekta dyplomowanego uzyskał w Wyższej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury im. Strogonowa w 1913 roku w Moskwie, po czym wyjechał do Londynu, gdzie odbył roczny kurs urbanistyki.

Działalność profesora Krzywdy-Polkowskiego na niwie architektury krajobrazu miała charakter pionierski i zapoczątkowała rozwój tej dyscypliny w Polsce, kontynuowany później przez jego uczniów: Gerarda Ciołka, Władysława Niemirskiego, Alinę Scholtzówną, Jana Smogorzewskiego, Alfonsa Zielonko i innych. Dorobek twórczy Krzywdy-Polkowskiego charakteryzuje się wielką różnorodnością od rysunków i akwarel, projektów wyposażenia wnętrz, mebli, poprzez projekty architektoniczne w różnej skali, projekty urbanistyczne, do projektów ogrodów i zieleni miejskiej. Jego wybrane prace projektowe to wnętrza na Wawelu dla Prezydenta Rzeczypospolitej, osiedla mieszkaniowe w Pruszkowie i we Włochach k/Warszawy. Opracował regulacyjne plany rozbudowy: Sochaczewa, Torunia, Kalisza oraz Powiśla w Warszawie. Zaprojektował parki: w Żelazowej Woli, w Jastrzębiej Górze (im. Derdowskiego), na skarpie w Płocku, na Górze Zamkowej w Nowogródku, park uzdrowiskowy w Wiśle, przebudowę parku Kościuszki w Katowicach. Wśród innych Jego prac należy wspomnieć plan Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie, wreszcie – projekt układu terenów zieleni Wisły.

Nazywany ojcem polskiej urbanistyki, po studiach w Karlsruhe i podróżach naukowych w krajach europejskich i Stanach Zjednoczonych, był jednym ze współorganizatorów Politechniki Warszawskiej (1915), gdzie współpracował m.in. z Franciszkiem Krzywdą-Polkowskim. Autor trzytomowego dzieła Urbanistyka. Od roku 1920 profesor w Politechnice Warszawskiej, w latach 1937–38 dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Po II wojnie światowej, nie przerywając swej pracy w Politechnice Warszawskiej, zostaje kierownikiem Katedry urbanistyki w Politechnice Krakowskiej, gdzie współpracują z nim m.in. prof. Gerard Ciołek i prof. Zygmunt Novák. W 1947 roku uzyskuje godność doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej.

Ważniejsze projekty urbanistyczne i krajobrazowe T. Tołwińskiego to: osady mieszkaniowe „miasta-ogrody” Ząbki (1912) i Podkowa Leśna (1916); osada letniskowa „miasto-ogród” Kamienna Góra (1922–24); przebudowa północnej dzielnicy Warszawy – „miasto-ogród” Młociny (1916) i Żoliborz Oficerski (1921–1923). Inne wybitne Jego prace to m.in.: plan regulacji Targówka i Florentynowa (1919); regulacje i rozbudowy: Kalisza, Ciechocinka i Lwowa. Zespół pod kierunkiem T. Tołwińskiego opracował szkicowy plan regulacji Warszawy w 1916 roku; plan po uszczegółowieniach został zatwierdzony w r. 1931.

Do 1910 roku studiował nauki przyrodnicze na uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie w latach 1912–1920 pełnił funkcję asystenta przy katedrze Anatomii i Fizjologii Roślin. W 1925 roku został powołany na członka Państwowej Rady Ochrony Przyrody, w której zabiegał m.in. o powołanie wojewódzkich konserwatorów przyrody oraz opracowania, na szczeblu regionalnym i centralnym, planów zagospodarowania przestrzennego. Koncepcje Adama Wodziczki zostały wcielone w planie zagospodarowania przestrzennego okolic Poznania. Od roku 1923 prowadził na uniwersytecie Poznańskim wykłady z ochrony przyrody, a w roku 1936 zorganizował pierwsze międzywydziałowe Seminarium Biocenotyki i Ochrony Przyrody.

Zabiegał o utworzenie trzech parków narodowych, które zaprojektował: Wielkopolskiego (1922), Wolińskiego i Słowińskiego (1946) oraz dziesiątków rezerwatów przyrody. Od 1930 r. brał także udział w pracach dotyczących projektów parków narodowych: Tatrzańskiego, Pienińskiego i Babiogórskiego. Dzięki Jego usilnym staraniom, w 1946 roku utworzono przy Katedrze Botaniki Ogólnej Uniwersytetu Poznańskiego – samodzielny Zakład Ochrony Przyrody i Uprawy Krajobrazu.

W roku 1923 r. złożył egzamin dyplomowy na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej . Swoje życie zawodowe i prywatne związał z Poznaniem, gdzie w 1925 roku rozpoczął pracę w Wydziale Budownictwa Naziemnego. W 1932 r. współpracując z prof. Adamem Wodziczko, opracował dla Poznania koncepcję pierścieniowo-klinowego systemu zieleni miejskiej. Według określonych w nim zasad powstał w tzw. zachodnim klinie zieleni, sztuczny zbiornik wodny – Jezioro Rusałka oraz we wschodnim – Jezioro Maltańskie. W latach 1945–1946 prowadził wykłady w Polskiej Szkole Architektury przy uniwersytecie w Liverpoolu, a następnie uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego uniwersytetu w Londynie, wraz z propozycją Katedry urbanistyki po odchodzącym na emeryturę profesorze – sir Patricku Abercrombie.

Po powrocie do kraju, w roku 1950, zorganizował samodzielny Wydział Architektury Szkoły Inżynierskiej w Poznaniu. Od 1953 r. poświęcił się pracy naukowo-dydaktycznej na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, gdzie kierował Katedrą Planowania Miast i Osiedli. Owocem pracy naukowej było wiele artykułów i opracowań w dziedzinie urbanistyki, między innymi 6-tomowa praca Planowanie miast i osiedli.

Po studiach architektonicznych w Wiedniu i we Lwowie w roku 1936 organizuje Biuro Regionalnego Planu Zabudowania Okręgu Krakowskiego – jedno z pierwszych w Polsce. W roku 1950 – wydaje podręcznik pt. Przyrodnicze elementy planowania regionalnego i udział w nim architekta. Wraz z licznymi publikacjami naukowymi jest to fundament krakowskiej szkoły architektury krajobrazu. W roku 1956 prezentuje ideę Jurajskich Parków Krajobrazowych na Krajowym Zjeździe Państwowej Rady Ochrony Przyrody – która jest pierwszą koncepcja parku krajobrazowego w Polsce. W roku 1968 – zakłada Sekcję Architektury Krajobrazu Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału PAN w Krakowie – ośrodka myśli teoretycznej Jego szkoły. Do roku 1971 pracuje w Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej i w Radzie Naukowej Ojcowskiego Parku Narodowego.

W 1936 roku ukończył Wydział Ogrodnictwa Ozdobnego w Państwowej Szkole Ogrodniczej w Poznaniu, a w 1946 Wydział Ogrodniczy SGGW i otrzymał dyplom inżyniera ogrodnika w zakresie architektury krajobrazu i parkoznawstwa. Promotorem pracy dyplomowej był prof. F. Krzywda-Polkowski. W latach 1950–1953 pracuje w Instytucie Urbanistyki i Architektury w Zakładzie Zieleni, gdzie opracował m.in. normatywy urbanistyczne dla terenów zieleni. Przyczynił się do utworzenia w roku akademickim 1951/1952 Katedry Kształtowania i Zdobienia Krajobrazu i powołał czasopismo Ogród, Park, Krajobraz przekształcone następnie w miesięcznik Ogrodnictwo, którego był redaktorem naczelnym przez 20 lat. W tym czasie publikuje ponad 100 artykułów popularyzujących architekturę krajobrazu. Jego ważniejsze prace projektowe to Ogród Zoologiczny przy Parku Kościuszki w Katowicach, Park Ludowy w Poznaniu, Cmentarz Obozu Straceń w Treblince (wraz z W. Niemirskim), zagospodarowanie przestrzenne osiedla Szombierki. Uzyskał I-sze Nagrody w trzech poważnych konkursach na projekty: zagospodarowania przestrzennego Szkoły Ogrodniczej w ursynowie, monumentu ku czci pomordowanych w Treblince i Ogrodu Botanicznego w Łodzi (obydwa z W. Niemirskim).

W roku 1932 wykonała pracę dyplomową pod kierunkiem prof. F. Krzywdy-Polkowskiego w Zakładzie Architektury Krajobrazu i Parkoznawstwa. W 1938 roku została członkiem Towarzystwa Urbanistów Polskich, a w roku 1946 roku – Stowarzyszenia Architektów Polskich, gdzie do 1964 roku sprawowała funkcję koordynatora Sekcji Architektury Krajobrazu. W roku 1948 roku została członkiem – założycielem międzynarodowej organizacji skupiającej architektów krajobrazu – International Federation of Landscape Architecture – IFLA i przez wiele lat była delegatem SARP do IFLA. W latach trzydziestych Alina Scholtz współpracuje z profesorem Krzywdą-Polkowskim, biorąc między innymi udział przy opracowaniu projektu otoczenia dworku w Żelazowej Woli. W roku 1949 rozpoczyna pracę w Biurze Odbudowy Stolicy, późniejszym Biurze urbanistycznym Warszawy w Pracowni Zieleni. Jedną z realizacji tego Biura była Trasa W-Z, której towarzyszące tereny zieleni powstały przy współudziale Aliny Scholtz. Wykonała szereg projektów, w większości zrealizowanych, między innymi projekt ogrodu przy pałacu Brühla w Warszawie, projekt terenów zieleni na Torze Wyścigów Konnych na Służewcu, rozplanowanie terenu i zieleni kopca Marszałka Piłsudskiego na Sowińcu w Krakowie (wraz z prof. Romualdem Guttem). Osobną grupę projektów stanowiły powojenne projekty osiedli mieszkaniowych wykonane w zespole kierowanym przez prof. Halinę Skibniewską. Innymi ważnymi projektami są: projekty ogrodu i budynku Ambasady Chińskiej w Warszawie – wykonany przy udziale Romualda Gutta i Tadeusza Zielińskiego, projekt ogrodu przy Ambasadzie PRL w Pekinie – wspólnie z Z. Karpińskimi J. Kowarskim oraz przy Ambasadzie PRL w Phenianie – wspólnie z R. Guttem, W. Nowakiem i T. Zielińskim.

Od 1937 r., jako starszy asystent w Zakładzie Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej, rozpoczął działalność naukową. Już wówczas za swe prace uzyskał dyplom honorowy na wystawie w Paryżu. Jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej podróżował po Finlandii, Szwecji i Danii. W 1938 r. został delegatem Zakładu na kongres architektury ogrodowej i ochrony krajobrazu organizowany w Niemczech. W okresie Powstania Warszawskiego pełnił funkcję oficera operacyjnego w referacie kartograficznym. Po kapitulacji dostał się do niewoli, w której był do maja 1945. Potem jako oficer Polskiej Brygady Spadochronowej wykładał w szkolnictwie zawodowym dla żołnierzy, był również współzałożycielem Polskiej Politechniki w Brukseli. W końcu 1945 r. powrócił do Kraju i objął stanowisko dyrektora Wydziału Ochrony Środowiska i Swojszczyzny w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Jednocześnie, jako adiunkt, rozpoczął pracę na Wydziale Architektury PW. W 1948 r. powierzono mu stanowisko zastępcy profesora i kierownika Katedry Planowania Wstępnego na Wydziale Architektury AGH w Krakowie. Profesor Ciolek zainicjował i prowadził rejestrację zabytków. Kompletował dokumentację historyczną i fotograficzną. Ewidencją objęto ok. 2600 ogrodów, a także zabytkowych cmentarzy. Pod jego autorskim nadzorem zrekonstruowano zabytkowe ogrody m.in. w Lubartowie, Nieborowie, Arkadii, Rogalinie i Wilanowie. Odegrał wybitną rolę, pracując w Ministerstwie Kultury i Sztuki u boku prof. Jana Zachwatowicza, pełniąc funkcję członka Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Równocześnie prowadził wykłady zlecone na Politechnice Warszawskiej i SGGW. W 1951 r. objął kierownictwo Katedry urbanistyki w Krakowie. W 1954 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Planowania Przestrzennego Politechniki Krakowskiej. Po reorganizacji katedr w r. 1963 obejmuje kierownictwo nowopowstałej Katedry Planowania Krajobrazu i Terenów Zielonych Politechniki Krakowskiej. Praca na Politechnice Krakowskiej stała się zaczynem na gruncie polskim ujmowania ochrony zabytków jako ochrony środowiska i krajobrazu kulturowego, który podjęli uczniowie prof. Gerarda Ciołka, gdy odszedł w pełni sił twórczych. Był autorem ponad 100 projektów rekonstrukcji ogrodów i parków zabytkowych. Pośród jego publikacji za najwybitniejsze uznawane jest dzieło Ogrody polskie (1954), ale opublikował też: Zarys historii kompozycji ogrodowej w Polsce (1955), Zarys ochrony i kształtowania krajobrazu (1964), Materiały do słownika twórców ogrodów polskich (współautor wraz z W. Plapisem, 1968), Regionalizm w budownictwie wiejskim w Polsce (1984). W swym bogatym dorobku nau kowym pozostawił archiwum wyjątkowej wielkości i wartości, które pod nazwą Tek Ciołka wykorzystywane jest stale przez środowisko konserwatorskie.

Już w czasie studiów interesowały Go zagadnienia z dziedziny urbanistyki i projektowania terenów zieleni, dlatego od 1937 roku rozpoczyna pracę zawodową w pracowni prof. F. Krzywdy-Polkowskiego. W 1948 roku rozpoczyna pracę w Zakładzie Architektury Krajobrazu na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W tym czasie rozpoczyna pracę nad projektem, a następnie realizacją 640-hektarowego Śląskiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie, gdzie w latach 1950–58 pełni funkcję generalnego projektanta. Po utworzeniu w roku 1954 na Wydziale Ogrodniczym SGGW – Sekcji Kształtowania Terenów Zieleni, prowadzi wykłady i ćwiczenia z projektowania terenów zieleni oraz pełni obowiązki kierownika Katedry Projektowania Terenów Zieleni. W pracy naukowo-dydaktycznej profesor W. Niemirski skupia swoją uwagę na opracowaniu programu nauczania dla przedmiotu projektowanie. Owocem tych dociekań była redakcja książki Kształtowanie terenów zieleni. Stała się ona na ów czas, podstawowym podręcznikiem w języku polskim dla studentów architektury krajobrazu. Liczne prace projektowe W. Niemirskiego obejmowały m.in. zagospodarowanie parku Dolinka Szwajcarska w Warszawie, aranżację zieleni na placu Szembeka w Warszawie i w osiedlu mieszkaniowym Praga II w Warszawie. Kolejne to parki kultury w Lublinie i Pruszkowie oraz na Bielanach w Warszawie, park w Białymstoku, parki miejskie w Otwocku (współautorami byli S. Rutkowski oraz P. Wolski) i w Dolinie Trzech Stawów w Katowicach (jako kierownik zespołu). W dziedzinie rekreacyjnej za projektował ośrodki: kolonijny w Helenowie k/Warszawy oraz wypoczynkowy w Pławniowicach (jako kierownik zespołu). W dziedzinie zespołów tematycznych zaprojektował ogrody zoologiczne w Warszawie (współautorzy E. Jankowska, B. Kuszell, B. Dobrogowska) i Toruniu (współautorzy S. Rutkowski, P. Wolski), Centralny Ogród Botaniczny PAN w Warszawie (współautorzy E. Jankowska, B. Kuszell) oraz Cmentarz Obozu Straceń w Treblince (współautor A. Zielonko). Projekty urbanistyczne zieleni przy współautorstwie S. Sobolewskiego dotyczyły miast Gołonóg i Grodziec, śródmieścia Katowic, a także Studium rozwoju terenów zieleni Bielska-Białej (jako kierownik zespołu).

Ukończył studia w zakresie: architektury krajobrazu, a także historii sztuki oraz podyplomowe Studium Planowania Przestrzennego. Pracę w biurach projektowych łączył z działalnością dydaktyczną na wydziałach Architektury Politechniki Warszawskiej (1953–1987), Politechniki Gdańskiej (1962–1965), oraz w zakresie architektury krajobrazu na Wydziale Ogrodniczym SGGW (1961–1969; 1979–1997). Był członkiem Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Ogrodnictwa, Stowarzyszenia Architektów Polskich, Towarzystwa Urbanistów Polskich, Polskich, Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków oraz ICOMOS. Należał do najwybitniejszych znawców problematyki historycznych założeń ogrodowych, metod ich rekonstrukcji i konserwacji, a także problematyki z szeroko rozumianej ochrony krajobrazu kulturowego. Jego aktywna działalność na polu naukowym, projektowym, wdrożeniowym przyczyniła się do rozwoju tej dziedziny w Polsce. Jego dorobek ocenia się na ponad 350 projektów, w tym ok. 250 zrealizowanych. Jest autorem wielu książek oraz licznych rozpraw i publikacji w czasopismach specjalistycznych polskich i zagranicznych. Najważniejsze książki to Historia ogrodów w trzech wydaniach z lat 1972, 1978 i 2007; Sztuka japońskich ogrodów, Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych. Wybrane prace projektowe obejmują: Centralny Park Kultury na Powiślu w Warszawie – wersja II realizacyjna, Ogród Sejmowy (z W. Plapisem), rewaloryzację i rozbudowę Łazienek Królewskich, Park Kazimierzowski w Warszawie. Projekty rewaloryzacji dotyczyły parków Królikarnia, Arkadia, Belwederskiego, Podzamcze pod Starym i Nowym Miastem, Kaskada w Warszawie (z A. Majdecką-Strzeżek), kompleksu ujazdowskiego z Agricolą oraz Kanałem Królewskim i ustroniem, ogrodu przy Zamku Królewskim (z J. Bogusławskim) – wszystkie w Warszawie. Opracował projekty rewaloryzacji zabytkowych parków w Oborach, Opinogórze, Luszynie, Słubicach, Trembkach, Sterdyni, Świdnie, Sokołowie, Żeliszewie, Lubostroniu, Osuchowie, Pułtusku, Rozalinie, Guzowie, Sannikach, Warce, a wraz z A. Majdecką-Strzeżek – w Ostromecku, Cieplicach Zdroju oraz Kikole; także projekty rewaloryzacji zespołu parkowego w Radziejowicach i parku pałacowego w Hellenowie. Osobną imponującą kategorię twórczości L. Majdeckiego stanowią zespoły nowoprojektowane: Park Dolina Służewska w Warszawie, ogród k/pałacu Towarzystwa „Polonia” przy Krakowskim Przedmieściu, zagospodarowanie terenu Lasu Bielańskiego i Lasku Lindego na Bielanach, zieleńce przy ul. Dzielnej i Nowoświętojerskiej, zagospodarowanie pomników ks. Józefa Poniatowskiego oraz Pomnika Lotników – wszystkie obiekty w Warszawie. W dziedzinie rekreacji zaprojektował park uzdrowiska Busko Zdrój, kompleksy Morysin-Siekierki oraz Dolina Radości w Gdańsku, zagospodarowanie turystyczne Kampinoskiego Parku Narodowego. Projekty miejsc pochówku obejmują Komunalny Cmentarz Północny Wólka Węglowa w Warszawie, cmentarze komunalne w Chełmie, Skierniewicach, Tomaszowie Mazowieckim, Piasecznie, projekt cmentarza wojennego w Palmirach.

Studia skończył w 1954 roku. Był uczniem i kontynuatorem działań wybitnych profesorów Tadeusza Tołwińskiego, Gerarda Ciołka i Zygmunta Nováka. W latach 1954–65 pracował jako projektant w Miejskiej Pracowni urbanistycznej oraz jako asystent, a potem adiunkt Politechniki Krakowskiej. W latach 1992–94 był dyrektorem Instytutu Architektury Krajobrazu na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, a w latach 1995–97 – kierownikiem Katedry Teorii Architektury Krajobrazu i Kompozycji Ogrodowej. Był twórcą kilkudziesięciu projektów z zakresu urbanistyki, architektury krajobrazu, konserwacji i rewaloryzacji, w tym prac indywidualnych i zespołowych, m.in.: Plant Krakowskich, ogrodu przy Zamku Królewskim w Warszawie, ogrodu na Łobzowie w Krakowie, Jurajskich Parków Krajobrazowych, Żywieckich Parków Krajobrazowych, systemu zieleni miejskiej Krakowa w oparciu o dawny układ fortyfikacyjny, otoczenia stopnia wodnego pod Tyńcem i wielu innych. W Jego dorobku naukowym znalazły się prace o tematyce urbanistycznej, konserwatorskiej, z dziedziny kształtowania krajobrazu i sztuki ogrodowej. Był autorem szeregu opracowań metodycznych z zakresu ochrony i planowania krajobrazu, autorem metody JARK-WAK – jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych. Pracował też nad systematyką architektury obronnej i ogrodowej. Autor około 900 artykułów, około 20 książek, wśród których są takie jak: Architektura krajobrazu. Wybrane problemy studialne, projektowe i konserwatorskie (Kraków 1968), Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu (Wrocław – Warszawa 1976) Architektura obronna w krajobrazie Polski (Warszawa – Kraków 1996), Polskie ogrody ozdobne (Warszawa 2000). Członek wielu stowarzyszeń naukowych krajowych i zagranicznych oraz szeregu Komisji i Komitetów Naukowych – Przewodniczący Komisji urbanistyki i Architektury Oddziału PAN w Krakowie, Redaktor Teki Komisji urbanistyki i Architektury (35 lat), kierownik projektu MAB 13 w ramach Komitetu Człowiek i Środowisko przy Prezydium PAN, Przewodniczący Rady Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wiceprezes Polskiego Komitetu Naukowego Rady Krajowej ICOMOS.

Architekt krajobrazu, planista krajobrazu, projektant ogrodów współczesnych i rewaloryzacji historycznych, wykładowca SGGW, członek międzynarodowych i krajowych organizacji działających na rzecz ochrony krajobrazu kulturowego. Absolwent SGGW na kierunku ogrodnictwo – kształtowanie terenów zieleni (1958). Pracę zawodową rozpoczął w czasie studiów w biurze Miastoprojekt w Warszawie (1956-58). W 1958 r. zatrudniony jako asystent w SGGW na Wydziale Ogrodniczym w Katedrze Projektowania Terenów Zieleni. w W 1965 r. obronił doktorat pt. Kształtowanie terenów zieleni przy nowoczesnych drogach w krajobrazie niezurbanizowanym W 1974 r. habilitował się, m.in.w oparciu o publikację Wykorzystanie lasów do celów rekreacyjnych. W 1982 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego w SGGW, gdzie pracował do 1999 r. Pełnił na Wydziale Ogrodniczym SGGW funkcje m.in. prodziekana ds. Sekcji Kształtowania Terenów Zieleni (1976-78) i dyrektora Instytutu Kształtowania Terenów Zieleni (1979-82). Prof. Bartman jest cenionym projektantem. Ma szerokie doświadczenie uzyskane w kraju i zagranicą. Odbył staż naukowy w Longwood Gardens (USA), pracował m.in. jako projektant-ekspert w biurze planowania przestrzennego Miller Blum Environmental Planning (Izrael: Haifa, Jerusalem, Telaviv), jako projektant w Biurze Projektowo-Badawczym Budownictwa Ogólnego w Bydgoszczy (1968-81) i w Zakładach Doświadczalnych Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1967-78), a jako konsultant w pracowniach urbanistycznych w Bydgoszczy, Katowicach, Legnicy i Warszawie (1962-82). Brał udział w licznych pracach naukowo-badawczych, planistycznych i projektowych realizowanych na SGGW, jako członek zespołu lub kierownik tematu (1960-1983). Był członkiem licznych komitetów, rad i stowarzyszeń naukowych, m.in. przewodniczącym Sekcji Architektury Krajobrazu Komitetu Nauk Ogrodniczych PAN (1978-1989), członkiem SARP (1961-1980) gdzie pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Architektury Krajobrazu przy SARP O/Warszawa (1962-1965) i członkiem TUP (od 1976 r.) oraz przewodniczącym Rady Naukowej Ośrodka Zabytkowego Krajobrazu Narodowej Instytucji Kultury (1986-2002). Od 1963 r. aktywnie uczestniczył w pracach IFLA, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego International Committee on Landscape Planning in Rural Areas (1983-88). Opublikował 167 prac – 119 prac indywidualnych i 48 w zespołach autorskich Są wśród nich ważne artykuły: O zawodzie architekta krajobrazu (1961), Nowe kierunki w architekturze krajobrazu (1970), Istota architektury krajobrazu a edukacja i badania naukowe (1978), Landscape Evolution on Urban Fringe (1984), Nowe idee a odwieczne wartości w architekturze krajobrazu (1989), Landscape Planning in Poland (1990). Działalność badawcza Prof. E. Bartmana dotyczy podstaw projektowania w specjalności architektura krajobrazu. Pod jego kierunkiem wykonano 145 prac magisterskich w SGGW (wielokrotnie nagradzanych). Jest też promotorem 8 prac doktorskich. Jest autorem i współautorem, często kierownikiem tematu ponad 100 prac projektowych i studialnych. Wśród jego ważniejszych prac są m.in. m.in.: ogród przy DuPont Library w Wilmington, USA (1960); ogród Uniwersytetu w Haifie z otaczającym krajobrazem (1965), koncepcja funkcjonalno-przestrzenna Centralnego Ogrodu Botanicznego Ramat Hanadiw w Izraelu (1965), Plan Krajobrazu Parku Narodowego Carmel w Izraelu (1965), międzynarodowa wystawa ogrodnicza w WPKiW w Katowicach (1968), Plan krajobrazu otoczenia jeziora Kiekrz dla celów rekreacyjnych (konkurs ogólnopolski TUP, 1969 – wyróżnienie), Studium planu krajobrazu Nadgoplańskiego Parku Krajobrazowego 1000-lecia (1969), Studium rozwoju systemu terenów zieleni miasta Oborniki Śląskie (1970), Koncepcja izomorficznego modelu funkcjonalno-przestrzennego Regionalnego Parku Trzech Stawów w Katowicach i projekt parku (1972), Projekt Kąpieliska Warszawianka w Warszawie, nagrody: „Mister Warszawy” i Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska (1972), Projekt Placu Wolności w Żyrardowie (1973), Koncepcja Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku w Bydgoszczy (1973), Bielsko-Biała – koncepcja izomorficznego modelu funkcjonalno-przestrzennego rozwoju i studium rozwoju systemu terenów zieleni (1974, 1975), Koncepcja humanizacji i rozwoju miasta Lubina (1975), Projekt siedliskowego typu ogrodu botanicznego, projekt ogrodów rodzajowych w typie siedliskowym oraz koncepcja centrum sportów zimowych w Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku w Bydgoszczy (1977, 1982, 1997), Koncepcja rozwoju aglomeracji miejsko-przemysłowej Ostrów Wielkopolski – Kalisz. Wstępne studium planu krajobrazu (1978), Projekt Ogólnopolskiej Wystawy Ogrodniczej w Leśnym Parku w Katowicach (1978), Projekt ogrodów przy Kolegiacie św. Marcina w Opatowie (1980), Model funkcjonalno-przestrzenny użytkowania ziemi w dolinach małych rzek – stan i rozwój, dla Stow. Architektów Krajobrazu Szwajcarii (BSG) (1980), Projekt modernizacji Parku Kościuszki w Katowicach (1981), Projekt modernizacji ogrodu Rezydencji Ambasadora USA w Warszawie (1982), Projekt ogrodów przy Kościele Miłosierdzia Bożego w Lublinie (1984), Projekt ogrodów Ośrodka Sanatoryjno-Wypoczynkowego „Plebanka” w Ciechocinku (1985), Koncepcja planu krajobrazu okolic Chełma (1985), Ustalenie układu terenów zieleni Chełma (1985), Projekt ogrodów Klasztoru i Kościoła św. Trójcy w Warszawie (1985), Projekt Skweru Stefana Wyszyńskiego przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie (1986), Projekt parku regionalnego w Płocku (1988), Studium przestrzenno-programowe systemu terenów zieleni i architektury w strefie Skarpy Warszawskiej, Cytadela – Dolinka Służewiecka (1988), Studia historyczne, analiza i ocena oraz projekt rewaloryzacji założenia pałacowo-parkowego w Klemensowie (1990, 1993), Projekt „Ogrodu Polskiego” na międzynarodowej wystawie ogrodniczej „Floriada” w Holandii (1992), Projekt parku miejskiego w Sulejówku (1993), Biała Podlaska – Koncepcja systemu parków i ogrodów w zespole urbanistycznym z rewaloryzacją zabytkowego parku Radziwiłłowskiego (1994), Projekt aranżacji otoczenia oczyszczalni ścieków w Konstancinie-Jeziornej (1994), Koncepcja planu krajobrazu kanału żeglugowego Mierzei Wiślanej (1995), Projekt rewaloryzacji zabytkowego założenia pałacowo-parkowego w Przeworsku (1995), Koncepcje planów krajobrazu miasta Czarnkowa i okolic oraz projekt Parku Miejskiego (1996), Koncepcja planu krajobrazu w obszarze Parku Archeologicznego "TRUSO" k/Elbląga (1997). Za swoją pracę Prof. Bartman był wielokrotnie nagradzany. Otrzymał m.in. Złoty Krzyż Zasługi (1977), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1990), Złotą Odznakę Honorową za zasługi dla SGGW (1996), Złoty Medal Ministra Kultury i Sztuki za zasługi w ochronie zabytkowych założeń ogrodowych (1995), Złotą Odznakę Ministra Kultury Rzeczypospolitej Polskiej za opiekę nad zabytkami (2003), Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” (2006). W 2017 r. Profesor otrzymał Nagrodę Muzeum Łazienki Królewskie (wręczane po raz pierwszy), gdyż przyczynił się do budowania prestiżu i wizerunku tego obiektu w kraju i na świecie. O Profesorze pisali m.in. P.Wolski, K. Kimic, J. Łukaszkiewicz, Ogrody w twórczości Edwarda Bartmana, Wydanie specjalne z okazji 80. urodzin Profesora, Diariusz Katedry Architektury Krajobrazu, M.Szumański (red.), z. 6, Wyd. SGGW, 2009, ss.76. Tam podkreślono, że prace projektowe, planistyczne i studialne nie są rutynowe, ale stanowią pewnego rodzaju poligon doświadczalny. Wynikają z oczekiwań społecznych, ściśle nawiązują do warunków przyrodniczych miejsca, regionu, do tradycji w sztuce ogrodowej. Stanowią integralną część planu badań, służą teorii architektury krajobrazu, edukacji i praktyce.